ทำไมถึงต้องจุดเทียนบูชาล้านนาตอนสงกรานต์

ทำไมถึงต้องจุดเทียนบูชาล้านนาตอนสงกรานต์

การที่ชาวเหนือหรือชาวล้านนามักจะนิยมบูชาเทียนในช่วงสงกรานต์  เพราะว่า  ในช่วงสงกรานต์นั้นมีวันสำคัญๆ  มากมาย  วันสงกรานต์นั้นทางล้านนาตรงกับวันขึ้นปี๋ใหม่เมือง เป็นวันเริ่มปีใหม่ ของชาวล้านนา ในอดีตจึงมักจะเริ่มต้นในส่งใหม่ ๆน และมักจะรดน้ำดำหัว  ขอพรจาก  ปู่  ย่า  ตา  ยาย ของต้นตระกูลของตน  และมักจะมีการเสริมดวงชะตาอายุให้ดีขึ้น  มักจะมีวิธีที่แตกต่างกันออกไป    เพราะว่าการเปลี่ยนแปลงของดวงดาวต่างๆตามคติความเชื่อ  จะทำให้มีผลต่อชีวิตของเจ้าชะตาในปีต่อๆ  ไป 

จึงทำให้ปู่หรือตาที่เคยได้ร่ำเรียนคาถาวิชาต่างๆมักจะนำมาช่วยเหลือลูกหลานเพื่อเป็นเครื่องยึดเหนียวจิตใจ  หากดูประวัติย้อนหลังในล้านนาพระพุทธศาสนายังไม่รุ่งเรื่อง  ชาวล้านนามักจะนับถือผีสางเทวดา  เจ้าพ่อต่างๆ  ต่อจากผีสางเทวดานั้นก็จะเป็นคุญปู่คุณตา  ที่มีประสบการการสืบทอดวิชาเรื่องไสยศาสตร์  จึงเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจให้กับลูกหลานได้ 

ดังนั้นการเสริมดวงในเรื่องสืบโหราชะตาอายุ  หรือแม้กระทั้งด้านโชคลาภ  การป้องกันภูตผีปีศาจ  ก็มักจะทำขึ้นในหมู่ผู้สูงอายุที่ได้ร่ำเรียนวิชามานั้นเอง  ปัจจุบัน  มักจะเป็นอาจารย์ประจำวัดต่างๆกรือที่เรียก  มรรคทายก  เพราะได้สืบทอดร่ำเรียนจากตำราที่ศรัทธาที่ไม่สืบทอดแล้วนำมาบริจาคให้ทางวัด   จึงมีความชำนาญและแตกฉานในด้านนี้เป็นพิเศษ

วันสำคัญๆ  ที่มีอิทธิพลต่อคติความเชื่อของชาวล้านนาที่มีในช่วงสงกรานต์มีดังนี้

วันสังขานต์ล่อง

             วันสังขานต์ล่อง หรือวันสังขารล่อง หรือวันสังกรานต์ล่อง  เป็นวันแรกของกิจกรรมปีใหม่ "สังขานต์" คือคำเดียวกับ "สงกรานต์" ในภาษาสันสกฤตซึ่งแปลว่า "ก้าวล่วงแล้ว" วันสังขานต์ล่องในภาษาล้านนา ตรงกับภาคกลาง คือวันมหาสงกรานต์ ถือเป็นวันสิ้นสุดของปีเก่า  วันสังขานต์ล่องในแต่ละปีอาจไม่ตรงกันทุกปี เช่น พ.ศ.๒๕๖๐ ตรงกับวันที่ ๑๔ เมษายน พ.ศ.๒๕๖๐ แรม  ๓ ค่ำ  เดือน  ๗  เหนือ (ปฏิทินล้านนา ฉบับวัดธาตุคำ) แต่ปัจจุบันนิยมยึดถือตามประกาศวันหยุดสงกรานต์ของทางราชการ ถือเอาวันที่ ๑๓ เมษายน ของทุกปีเป็นวันสังขานต์ล่อง

       วันนี้คนล้านนาจะตื่นแต่เช้าตรู่ จุดประทัด ยิงปืน เพื่อขับไล่เสนียด จัญไร ไหลล่องไปกับปู่สังขานต์ ย่าสังขานต์ ซึ่งจะแบบรับเอาสิ่งที่ไม่ดีไม่งามในชีวิตไปเททิ้งที่มหาสมุทร การไล่สังขานต์ด้วยเสียงประทัดหรือการยิงปืน  ที่มีเสียงดังแต่เช้าตรู่ จะทำให้ทุกคนตื่นขึ้นมาเพื่อทำความสะอาดบ้านเรือน ซักที่นอน หมอนมุ้ง แล้วอาบน้ำชำระล้างร่างกายให้สะอาดผ่องใส  พวกเด็กๆมักจะถูกหลอกให้ไปกวาดบ้าน  ซักผ้า  ตามแม่น้ำหรือน้ำบ่อตั้งแต่เช้าตรู่  เพื่อจะได้เห็นปู่สังขารย่าสังขารล่องตามลำห้วยแลท้องนา  บางคนก็ถูกหลอกว่าปู่ย่าสังขานต์มักจะหาบเป็นหาบไก่หาบไข่มาตามท้องนาพอได้ยินเสียงก็จะตกใจทำหาหล่นให้เด็กๆไปไล่เก็บสิ่งที่ตกนั้นเช้าๆ  เพราะจะไม่ทันเพื่อนบ้าง  ถ้าเช้าแล้วจะหายไปบ้าง  เป็นกุศโลบายของคนโบราณที่ทำให้เด็กตื่นเช้าเป็นนิสัยได้ดีมาก

 

       สิ่งสมมุติว่าเป็นปู่สังขานต์ ย่าสังขานต์นั้น แท้จริงคือ ตัวตนของเราที่กำลังไหลล่องไป ตามวัยของสังขาร มีอายุที่มากขึ้น จึงต้องการเริ่มต้นชีวิตใหม่ให้ดีนั้น จะต้องขว้างทิ้งเสียสิ่งเศร้าหมอง ทีมีอยู่ในกาย วาจา และใจนั่นเอง สิ่งสำคัญในวันนี้คือการ "ดำหัว" โดยน้ำขมิ้นส้มปล่อย เพื่อชำระล้างสิ่งอัปมงคล  และมีการประดับตกแต่งด้วยดอกไม้ ช่อ ตุง อาหารคาวหวาน แห่ด้วยฆ้องกลองอย่างครึกครื้น

ในการทำพิธี การปู่จาเตียน  สืบชะตา  สเดาะห์เคราะ  ส่งเกิด  ส่งแถน  ส่งสตวง  ร่วมถึงขึ้นต้าวตั้ง  ๔  (ท้าวทั้ง ๔ ) เพื่อขจัดเสนียด จัญไร หรือส่งนักษัตรตามปีเกิดของตนเอง จะนำเอาชื่อวันเดือนปีเกิดเจ้าชะตาไปใหปู่อาจารย์(มรรคทายก)  เพื่อทำเทียนหรือทำสตวงเพื่อปัดเคราะห์ ในปัจจุบันพิธีกรรมดังกล่าวมีผู่สืบทอดน้อยลงไปและบางพื้นที่ไม่มีผู่สืบทอดแล้ว

วันเนาว์

วันนี้เป็นวัน ถัดจากวันสงกรานต์ ๑ วัน ชาวไทยล้านนาเรียกว่าวันเนาว์หรือวันเน่า ในวันนี้ห้ามทำสิ่งที่ไม่เป็นมงคล ห้ามด่าทอทะเลาะวิวาทกัน กล่าวกันว่าผู้ใหญ่ที่ด่าทอผู้อื่นในวันนี้ ปากของผู้นั้นจะเน่าเหม็น และหากทะเลาะวิวาทกันในวันนี้ บุคคลผู้นั้นจะเป็นอัปมงคลไปตลอดชีวิต  วันเนาว์อาจจะเรียกว่าวันดา จะเป็นวันเตรียมงาน ชาวบ้านจะพากันไปซื้อข้าวของเพื่อนำมาใช้ในวันพญาวัน ตอนบ่ายหรือตอนเย็นบางพื้นที่มีขนทรายเข้าวัด ถือเป็นการนำมาทดแทนส่วนที่ติดเท้าของตนออกจากวัดซึ่งเท่ากับว่าได้ลักขโมย  ทรายออกจากวัดโดยไม่เจตนาซึ่งนี้เป็นความละเอียดอ่อนของคนโบราณและเป็นสิ่งที่ดีที่จะสั่งสอนลูกหลานไม่ลักทรัพย์   ในวันนี้ชาวล้านนาจะตัดตุง เช่นตุงไส้หมู ตุงช่อหรือพญายอ ช่อ  ตุง  ๑๒  นักษัตร  รูปทรงต่างๆเตรียมไว้ปักเจดีย์ทราย

วันพญาวัน

วันพญาวัน คือ วันความสำคัญสำหรับคนล้านนา เนื่องจากถือว่าวันนี้คือวันที่ดีที่สุดของปี จะทำบุญอะไรก็ถือฤกษ์เอาวันนี้  เริ่มต้นของเช้าวันพญาวัน ล้านนาก็จะเตรียมขันข้าว  ขนม อาหาร ผลไม้ สำรับชุดใหญ่เต็มที่อย่างดีที่สุด ไปวัดเพื่อตานขันข้าว ทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ญาติพี่น้องปู่  ย่า  ตา  ยาย ที่ล่วงลับไป  ส่วนในวิหารก็จะมีการใส่ขันแก้วทั้งสาม (บูชาพระรัตนตรัย) มีดอกไม้ ธูปเทียนขมิ้นส้มป่อย กัณฑ์เทศน์ และก็ทำบุญตักบาตรพระฟังเทศ

ตอนสายของวันนี้   ก็เริ่มนำขันข้าวและอาหาร คาวหวาน ผลไม้ ของกินของใช้ที่เตรียมไว้เมื่อวาน นำไปตามบ้านญาติ ๆเพื่อเป็นการแสดงคารวะธรรมและขอพรญาติผู้ใหญ่ เพื่อเป็น   สิริมงคล  ส่วนคนที่เป็นหลักของบ้าน ก็จะไปทำพิธีที่วัด พร้อมลูกหลาน ซึ่งต้องนำตุงกระดาษ (ซึ่งมีตัวนักษัตริย์ ๑๒ ราศรี ตัดจากกระดาษสีต่างๆ มาผูกติดกับกิ่งไม้ สูงประมาณ ๑ ถึง ๒เมตร ) มีหลายรูปแบบสีสรรสวยงาม เพื่อนำไปปักที่กองทรายที่ขนเข้าวันตอนวันเนาว์ พร้อมกรวยดอกไม้ธูปเทียน เตรียมพร้อมที่จะถวายทาน และทำพิธีสืบชะตาหลวงในวิหาร พระจะสวดพุทธมนต์   ที่มีคุณวิเศษต่างๆ  มากมาย ใช้เวลาประมาณ   เกือบชั่วโมงครึ่ง เพื่อสะเดาะเคราะห์และเป็นสิริมงคล หลังจากเสร็จพิธีก็ไปทำบุญบูชาเทียน  ส่งเคราะห์ ต่อชะตาชีวิต และทำทาน  จะทำให้จิตใจมีแต่เมตตา  เสร็จแล้วก็กลับมากินข้าวกลางวันบ้านใครบ้านมัน

ตอนกลางวัน  ก็นำของสำหรับไหว้ ปู่  ย่า  ตา  ยาย  พ่อ  แม่ เพื่อขอพรท่าน ขออโหสิกรรมในสิ่งที่ทำเกินเลยต่อท่าน  และจะมีข้าวปลาอาหาร เสื้อผ้าของใช้   พวงมาลัยดอกมะลิ พร้อมเงิน เพื่อท่านจะได้ไว้ใช้ส่วนตัวและชื่นชมความเอาใจใส่ของลูกหลาน  และรับพรจากท่าน  จะเห็นได้ว่าวันพญาวันนั้นจะเป็นการทำบุญและทำดีทั้งวัน  จึงถือได้ว่าเป็นวันที่ดีที่สุดของปี

วันปากปี

วันปากปี๋ วันที่สี่ของประเพณีปีใหม่ จัดว่าเป็นวันสำคัญอีกวันหนึ่งในเทศกาลปีใหม่ ถือเป็นวันแรกของปี วันนี้คนล้านนาจะกินแกงขนุนกันทุกครอบครัว เพราะเชื่อว่าจะหนุนชีวิตให้เจริญก้าวหน้า ช่วงสายๆชาวบ้านจะมารวมตัวกันที่ใจบ้าน เพื่อทำบุญเสาใจบ้าน หรือส่งเคราะห์บ้าน บางแห่งอาจจะต่อด้วยพิธีสืบชะตาหมู่บ้าน และพากันไปขมาคารวะ ดำหัว พระเถระผู้ใหญ่ตามวัดต่างๆ ในตอนค่ำของวันนี้จะมีการบูชาเทียน สืบชะตา ลดเคราะห์ รับโชค เพื่อให้เกิดความเป็นมงคลแก่ครอบครัว

ดังนั้นชาวล้านนาที่จะนิยมบูชาเทียนในช่วงวันสงกรานต์มากเพราะว่าในช่วงวันสงกรานต์มีวันที่เป็นสิริมงคลมากมายหลายวัน

ท่านใดประสงค์ ที่จะสั่งทำเทียนบูชา ทีละมากๆ สามารถแจ้งผมก่อนได้ครับ .... ตามที่ติดต่อด้านล่างนี้เลยครับ

หมายเลขโทรศัพท์  

092-935-1916

087-659-4392 

หรือ @ Facebook ลิงค์ได้ครับ

มนต์เสน่ห์   ยันต์เทียน

หรือติดต่อทาง  LINE ID: bankking1

Email :  wangsombat2535@gmail.com

(สามารถติดต่อได้ตลอดเวลาครับ)

ถ้าหากบทความนี้มีประโยชน์

ช่วยบอกต่อและแนะนำพ่อเเม่พี่น้องด้วยนะครับ

ขอบพระคุณครับ

เป็นความเชื่อส่วนบุคคลโปรดใช้วิจารณญาณ